ΑΝΤΩΝΥΜΑ -ΣΥΝΩΝΥΜΑ << ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ !

 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

ΑΝΤΩΝΥΜΩΝ-ΣΥΝΩΝΥΜΩΝ

                                            

1.A)

ταυτόχρονα:  σύγκαιρα, συγχρόνως                                                                       

γέννησε: δημιούργησε, προκάλεσε                                                                    

αισθανθεί: νιώσει, συναισθανθεί, αντιληφθεί, καταλάβει                                

 πληθαίνουν: αυξάνουν, αυξάνονται, πολλαπλασιάζονται                    

ανάλγητη: απάνθρωπη, άπονη, ασυγκίνητη, σκληρή, αναίσθητη,  ανελέητη, αδυσώπητη

β) 

ανούσια: ουσιαστική, ουσιώδη                                                                     

εμφανίζεται: εξαφανίζεται, αφανίζεται                                                                   

 ανέφικτη: εφικτή, επιτεύξιμη, πραγματοποιήσιμη                                                 

 πυκνώνει: αραιώνει                                                                                                

 υψηλά: χαμηλά

2.παραγωγή/εγκράτεια-ολιγάρκεια(μτφ.) –αποδιοργάνωση                                           —δευτερεύουσα (μτφ.)/απόκεντρη —απορρίψουν —αποχή

3.  Β3.πραγματοποιούν: κατορθώνουν

ευλύγιστα: εύκαμπτα

ακαλλιέργητη: απαίδευτη

αφιλόκερδες: ανιδιοτελείς (αφιλοχρήματες)

γυμνάζεις: εξασκείς

Β4.αριστοκρατία: αυτοκρατορία (παντοκράτορας)

σκοινοβατικούς: ανάβαση (κατάβαση)

ισορροπία: αμφίρροπος

λεμβοδρομίες: μαραθωνοδρόμος                                                                                     συνηθίζουν: εθιμοτυπία (εθιμοτυπικός, καλοήθης)

4.ΣΥΝ.<, πιθανών=ενδεχόμενων ξεχνάς=λησμονείς κατακερματισμό=τεμαχισμό μετατρέπεται=μεταβάλλεται διασπείρει=διανέμει                                         
 ΑΝΤ.<<υπαρκτό=ανύπαρκτο άρνηση=αποδοχή σίγουρος=αβέβαιος προσβάσιμο=απρόσιτο λογικό=παράλογο                        

5. Β3α. 
διαβαίνει: υπερβαίνει          
συλλογή: περίσκεψη                               
παρατηρούν: εξετάζουν                
 τεχνητές:πλασματικές                                 
 πρόοδο: ανέλιξη

Β3β.  
αρνηθεί:αποδεχθεί           
δικαιολογημένη:αδικαιολόγητη                         
λογικά: παράλογα        
 ωφέλιμη: επιβλαβής         
διαφώτιση: συσκότιση

6. απτό=                     
 εγχείρημα=                           
 συνασπισμός=
συντελείται=                                  
ενέχει=   

7. Β.3

Α) Συνώνυμα :

Κατοχυρώνεται= διαφυλάττεται / διασφαλίζεται /προστατεύεται/ θωρακίζεται/ επικυρώνεται

Καταστολή= καταπολέμηση/ κατάπνιξη/ περιορισμός/ άμβλυνση μείωση/κατευνασμός

Προκειμένου (να) = για (να) /ώστε (να)

Αφόρητη= αβάσταχτη / ανυπόφορη

Επινοεί= εφευρίσκει / μηχανεύεται

Β) Αντώνυμα

Γενική / ειδική /συγκεκριμένη

Πολιτισμένη / απολίτιστη, βάρβαρη

Αδικία/ δικαιοσύνη

Αποκτηνώνεται/ εξανθρωπίζεται , ηθικοποιείται , δαμάζεται/χαλιναγωγείται

Αποτελεσματικά/ αναποτελεσματικά , ατελέσφορα, μάταια

8. περισυλλογή=περίσκεψη  // συμβιβάζεται=συμφιλιώνεται

    Αοριστία=ασάφεια           // διαμαρτυρία=αντίθεση

    Ενδιαφέρει = απασχολεί //   διάνοια= σκέψη

9. ατομική # συλλογική// επιτρέπουν# απαγορεύον //                                      ανεπαρκείς#επαρκείς// διαφορετικές# όμοιες //επεκτείνεται#περιορίζεται

Συνεχή=διαρκή//χρησιμότητα=ωφελιμότητα// συνέπειες=αποτελέσματα δεξιότητες//ικανότητες //καθίσταται=γίνεται

10. ετερόφωτος#αυτόφωτος//ελέγξιμος#ανεξέλεγκτος//ευθύνη#ανευθυνότητα ελεύθερη#εξαρτημένη,ελεγχόμενη// αδυναμία#ισχύς

Αρετή=πλεονέκτημα// γνώμη=άποψη// ισχύς=δύναμη// περιφρουρώ=προστατεύω// φρόνημα=ιδέα, πεποίθηση,ήθος

11. εφευρέσεις, εμπειρία, αμφιταλαντεύεται, τεχνοκρατικό, πανικού…..

Σταυροδρόμι –αμφίδρομος// αποκαλυπτικές-συγκάλυψη//                             
 βιολογικά-γνωσιολογία //παράδοση-προδοσία// υπόδικη-αντίδικος

12. ακαταπόνητους=ακούραστους// ανεπάντεχο= απροσδόκητο                   υπέρμετρη=υπερβολική// προσήλωση=αφοσίωση// δαμάζει=τιθασεύει 

13. παντογνώστης: <παν(παντός)+γνώστης

Παράγωγο: γνωστοποίηση

- αποκλειστικά: <από+κλείω Παράγωγο: κλειδί-                               
εκπληκτικό: <εκπλήσσω<εκ+πλήσσω Παράγωγο: επίπληξη

14. κατανάλωσης# παραγωγή (κυριολεκτικά),εγράτεια,ολιγάρκεια (μεταφ.) αναδιοργάνωση# αποδιοργάνωση//                                            
 κεντρική#δευτερεύουσα (*μτφ.), απόκεντρη (κυριολεκτικά)                           
δεχτούν# απορρίψουν// 
 συμμετοχή# αποχή

15. συμμετοχή#                    
τοπική#                  
 ταχύτητα#               
 αφθονία#                              
υπευθυνότητα#             

16. Β3.

α. επίτευγμα: κατόρθωμα, κατάκτηση, επιτυχία

δαμάσει: χαλιναγωγήσει, τιθασεύσει, (εξ-) ημερώσει

μετάβαση: μετακίνηση, μετατόπιση, μετεγκατάσταση

πληρότητα: ολοκλήρωση, ακεραιότητα, αρτιότητα

ουσιώδες: σημαντικό, κύριο, βασικό

β.

έλλογη: (παρα-)άλογη, ανορθολογική, ασύνετη

κοντά: μακριά, απομακρυσμένα, αποστασιοποιημένα

συνοπτικό: αναλυτικό, εκτεταμένο, διεξοδικό

φυσικής: τεχνητής, πλαστής, προσποιητής

αιχμαλωτίσει: (απ-) ελευθερώσει, αποδεσμεύσει, χειραφετήσει

17. Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

αναλίσκεται: εξαντλείται, στερεύει.

οικουμενική: παγκόσμια, καθολική.

διαστρεβλώσεις: αλλοιώσεις, παραποιήσεις.

ολωσδιόλου: πλήρως, εντελώς.

ευζωίας: ευημερίας, καλοζωίας

β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του

κειμένου:

κοινόχρηστος: ιδιωτικός, προσωπικός.

συμμετοχή: αποχή

αυτοακυρώνεται: αυτοεπιβεβαιώνεται, επικυρώνεται.

γνώση: άγνοια, αδαημοσύνη.

αδιάκοπης: ασυνεχούς, διακοπτόμενης                                              

18. Β3) Συνώνυμα <<αδιάκοπη αδιάλειπτη , συνεχής //φοβερής τρομερής απαράμιλλης ////ολέθριους καταστροφικούς ////ζημιώνει φθείρει , πλήττει , βλάπτει          \\\ επινοήσεις εφευρέσεις

"ΠΑΙΔΕΙΑ Ή ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ"

« Πολιτεία που δεν έχει βάση την παιδεία είναι οικοδομή σε άμμο»        

Α.ΚΟΡΑΗΣ

1^{ο ΘΕΜΑ  ΓΛΩΣΣΑΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ} <<< ΠΑΙΔΕΙΑ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

                                                                           

« Πολιτεία που δεν έχει βάση την παιδεία είναι οικοδομή σε άμμο»,             Α. Κοραής

Με βάση την παραπάνω άποψη αναπτύξτε τα ακόλουθα σε μορφή άρθρου:

Ποιες οι προϋποθέσεις για μια σωστή και ολοκληρωμένη παιδεία-εκπαίδευση ;

Ποια η σημασία της παιδείας της για το άτομο και την κοινωνία;

Πώς μπορεί να βελτιωθεί η παιδεία-εκπαίδευση  στον τόπο μας;

ΠΡΟΛΟΓΟΣ  :

ΕΝΝΟΙΑ: Παιδεία<<< Σύστημα αγωγής -Σύνολο διαδικασιών που οδηγούν στην πνευματική, κοινωνική, ηθική ολοκλήρωση του ατόμου (διέπει όλη τη διάκεια της ζωής του).               

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Θεσμός της πολιτείας που αποβλέπει σε παροχή γνώσεων 

( γνωστικά εφόδια )και ολοκλήρωση της προσωπικότητας ανθρώπου , δηλαδή ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα τον βοηθήσουν να εκπληρώσει με ευσυνειδησία τα ιδιωτικά και δημόσια καθήκοντά του.

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ:

ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ:Αρχαίοι έλληνες -5^ος αι. –Βυζάντιο- Τουρκοκρατία (κρυφά σχολειά)-Αναγέννηση (ανθρωπισμός)- Ευρωπαϊκός  Διαφωτισμός  - Νεοελληνικός Διαφωτισμός.

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Παιδεία καθολική

ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ-ΦΟΡΕΙΣ:

-Δημοκρατικό πολίτευμα                                                                                         

-Σωστή εκπαιδευτική πολιτική <<<κέντρο παιδείας ο άνθρωπος –ανθρωπιστική παιδεία                                                                                    

 – Άρτια επιστημονική κατάρτιση εκπαιδευτικών                                                   

- Τάση ατόμου για αυτομόρφωση (φιλομάθεια)                                                                     

- Βοήθεια από οικογένεια <<σωστή κοινωνικοποίηση                                              

- Συμβολή Μ.Μ.Ε., πνευματικών φορέων                                                             

-Συμβολή πολιτείας –Τοπικής αυτοδιοίκησης <<<<Ύπαρξη βιβλιοθηκών, πολιτιστικών συλλόγων                                                        

-Γόνιμη αμφισβήτηση νέων απέναντι σε εκπαιδευτικά θέματα

ΣΗΜΑΣΙΑ –ΑΞΙΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ<Καθοριστικός ο ρόλος της για τους νέους

Πνευματική καλλιέργεια(επαγγελματική προετοιμασία)-Πνευματική αφύπνιση, ωρίμανση λαού (σωστή κοινωνικοποίηση-παιδεία –φορέας κοινωνικοποίησης)- Προσανατολισμός ατόμου σε σωστές αξίες(ανθρωπιστικές)- Απελευθέρωση από προκαταλήψεις ,αποβολή φανατισμού, διαμόρφωση καλών χαρακτήρων, ολοκληρωμένη προσωπικότητα, εσωτερική ελευθερία- Προϋπόθεση για υλικοοικονομική, πολιτιστική ανάπτυξη χωρών.

ΤΡΟΠΟΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ  ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ:

Δυναμική διεκδίκηση δωρεάν παιδείας- Ποιοτική αναβάθμιση παιδείας(πρέπει να ακολουθεί την εξέλιξη, αναμόρφωση αναλυτικών προγραμμάτων, βιβλίων, διάθεση εποπτικού υλικού, υλικοτεχνική υποδομή) –Μείωση ποσοστού αναλφάβητων( ειδικά σχολεία, καθιέρωση υποχρεωτικής παιδείας)-Δημιουργία βιβλιοθηκών, πνευματικών κέντρων κ.λ.π.- Ευαισθητοποίηση-Δραστηριοποίηση όλων των φορέων

ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΑΠΟΨΗ:

Ζωή χωρίς παιδεία <<απαιδευσία- αναλφαβητισμός- Κακή (μη ολοκληρωμένη) παιδεία <<<< απανθρωποποίηση.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Γενικό συμπέρασμα σχετικό με όλα τα ερωτήματα.

Αριστοτέλης: « Οι  αμόρφωτοι διαφέρουν από τους μορφωμένους όσο οι νεκροί από τους ζωντανούς».

 ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ:  
                                          
 Με τη θεματική ενότητα ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 
(Κείμενο : Μ. Κουντουρά σελ. 279-280)

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ<< Δίκαιος και Άδικος Λόγος του σχ. βιβλίου <<<ΠΑΙΔΕΙΑ ΔΥΝΑΜΙΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΗΣ, Ι. Κακριδή, σελ. 262

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΘΡΟΥ <<< ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ ΧΕΙΡΩΝΑΚΤΙΚΩΝ Η΄ΜΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΘΕΜΑ<< Ανάπτυξη σε μορφή ομιλίας

ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ , ΤΡΟΠΟΙ-ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΘΕΩΡΙΑΣ

 Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΓΛΩΣΣΑ

 ΤΡΟΠΟΙ-ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ

1.    Ο συγγραφέας προκειμένου να πείσει τους αναγνώστες για τις απόψεις του επικαλείται τη λογική με την παράθεση συλλογιστικών επιχειρημάτων και τεκμηρίου αλλά και την αυθεντία

Παραδείγματα:

Α)Επίκληση στη λογική με τεκμήρια: «και να παραιτηθούν από την ιδέα ότι ο κεντρικός στόχος της ζωής τους είναι να αυξάνεται η κατανάλωσή τους κατά 2 με 3% το χρόνο.»

Β) Επίκληση στη λογική με επιχείρημα: «Η ανάπτυξη, …………….του Αριστοτέλη»

1^η προκείμενη: «Η ανάπτυξη, βέβαια, των ανθρώπων αντί για την ανάπτυξη των σκουπιδοπροϊόντων θα απαιτούσε μιαν άλλη οργάνωση της εργασίας, η οποία θα έπρεπε να παύσει να είναι αγγαρεία και να γίνει πεδίο προβολής των ικανοτήτων του ανθρώπου»

2^η προκείμενη: «μιαν αληθινή δημοκρατία που θα συνεπαγόταν τη συμμετοχή όλων στη λήψη των αποφάσεων»

3^η προκείμενη: «μιαν άλλη οργάνωση παιδείας»

Συμπέρασμα: «ώστε να διαπλάθονται πολίτες ικανοί «να άρχουν και να άρχονται βάσει των νόμων» σύμφωνα με τη θαυμάσια έκφραση του Αριστοτέλη»

Γ) Επίκληση στην αυθεντία: « ώστε να διαπλάθονται…………………….Αριστοτέλη                

2. Β2.Ως μέσα πειθούς χρησιμοποιούνται τεκμήρια και πιο συγκεκριμένα: «όπου και αν … ακούει»: εποπτείες αισθήσεων. «εφημερίδες, περιοδικά … διαφήμισης»: Παραδείγματα (που τεκμηριώνουν τη διάδοση της διαφήμισης).                                     

3. Β.2.  Γενικά : Χρήση φράσεων κειμένου = Τεκμηρίωση

Τρόποι πειθούς:

 Α)- Επίκληση στη λογική-

 Μέσα υλοποίησης: Επιχειρήματα : «Ας σημειωθεί…είναι αδύνατη»– Τεκμήρια: « …η ποινή είναι μη αναστρέψιμη» = γενική αλήθεια –Παραδείγματα = cinema

Β)- Επίκληση στο συναίσθημα-

     Μέσα υλοποίησης:

-Ρητορικές ερωτήσεις =έμφαση, προβληματισμός αναγνωστών, αίσθημα αναθεώρησης φαινομένου θανατικής ποινής

-Συγκινησιακές λέξεις: π.χ. «παράπλευρες απώλειες», «κοινό καλό», «αθώος», κ.λπ.  -Περιγραφή της κατάστασης

4. αΒ)2. Επίκληση στην αυθεντία συναντάμε στη φράση:

«Ο Βολταίρος είχε πει κάποτε πως τον κόσμο τον κυβερνάνε τα βιβλία».

Με το συγκεκριμένο τρόπο πειθούς τα λεγόμενα του συγγραφέα αποκτούν κύρος και εγκυρότητα. ενδυναμώνεται η ισχύς της θέσης του ότι μοναδική ελπίδα βελτίωσης της πορείας του πολιτισμού είναι το βιβλίο. Ο Τερζάκης, λοιπόν, αξιοποιώντας τη ρήση του Βολταίρου καταδεικνύει ως πάγια και καθολική αξία το βιβλίο.

5. Επίκληση στην αυθεντία:

􀂃 σελ. 2: Οι λογοτέχνες προφήτευαν από τον προπερασμένο αιώνα ήδη: «Όλοι στον αιώνα μας … ν΄ απωθείται απ΄ αυτούς» (Ντοστογιέφσκι)

􀂃 σελ. 2: Για να μιλήσουμε με τη γλώσσα των ποιητών μας: «Το καίριο στη ζωή … αδυνατεί να το υπερβεί» (Ελύτης)

􀂃 Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις, ο συγγραφέας επικαλείται την αυθεντία· στην πρώτη περίπτωση τον Ντοστογιέφσκι και στη δεύτερη τον Ελύτη, άμεσα (με απευθείας, δηλαδή, παράθεση των λόγων τους, εντός εισαγωγικών).

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ: Ο λόγος του Ντοστογιέφσκι εκφράζει, με ρεαλισμό, την κατάσταση απομόνωσης και αποξένωσης που χαρακτηρίζει το σημερινό άνθρωπο - παρά το γεγονός ότι ειπώθηκε το 19ο αιώνα – ενώ, από την άλλη πλευρά, τα λόγια του Ελύτη υπογραμμίζουν την ανάγκη που γεννά το αδιέξοδο της σύγχρονης μοναξιάς· να αντιληφθούμε, δηλαδή, ότι η αλήθεια του κόσμου είναι έξω από τον εγωκεντρισμό μας. Σε μια εποχή καταναλωτική και κενόδοξη, οφείλουμε να πλησιάσουμε το συνάνθρωπό μας, για να πλησιάσουμε και τον εαυτό μας.

6. Β2. Ο συγγραφέας επικαλείται την αυθεντία:

I. Με την αναφορά σε απόσπασμα του Ντοστογιέφσκι «Όλοι στον αιώνα

μας…. αυτούς».

II. Με την αναφορά σε απόσπασμα του Ελύτη «Το καίριο στη ζωή….

υπερβεί».

Β2. α. Ο κυρίαρχος τρόπος πειθούς, στην προκειμένη παράγραφο, είναι η επίκληση στη λογική. Συγκεκριμένα, ο Παπανούτσος, μέσα από επιχειρήματα και τεκμήρια, προσπαθεί να δικαιολογήσει την απίστευτη αντοχή του πνευματικού ανθρώπου, σε αντιδιαστολή μάλιστα με τον κοινό άνθρωπο.

β. Τα επιχειρήματά του σχετίζονται, κυρίως, με όλα εκείνα τα στοιχεία από τα οποία απορρέει η αντοχή του πνευματικού ανθρώπου: με την ψυχή του, την αγάπη για το έργο του, την πίστη στον προορισμό του, τη σταθερή πνευματική του τοποθέτηση.

Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιεί το εξής παραγωγικό επιχείρημα:

Α’ προκείμενη: Η σταθερή πνευματική τοποθέτηση δικαιώνει τον κόπο, δίνει νόημα στη ζωή κάθε ανθρώπου.

Β’ προκείμενη: Ο πνευματικός άνθρωπος χαρακτηρίζεται από σταθερή πνευματική τοποθέτηση.

Συμπέρασμα: Άρα, ο πνευματικός άνθρωπος βρίσκει δικαίωση στον κόπο του, κατακτά νόημα στη ζωή του.

Με τα τεκμήριά του, ενισχύει τα παραπάνω επιχειρήματα και, κυρίως, τη σύγκριση μεταξύ πνευματικού και καθημερινού ανθρώπου. Συγκεκριμένα, αναφέρει παραδείγματα - βιώματα της καθημερινότητας, όπως ασθένειες, γηρατειά,

www.kapalearn.gr

απογοητεύσεις, πένθη, ατυχήματα, τα οποία λυγίζουν οποιονδήποτε, αλλά όχι έναν πνευματικό άνθρωπο.

7. Β2.

α. 1ος τρόπος: επίκληση στο συναίσθημα

μέσα: αφήγηση – περιγραφή («Ιδού η απαρχή ... τον τέλειο άνθρωπο»)

μεταφορική χρήση του λόγου (π.χ. αθανάτου έργου, η ελληνική τέχνη δάμασε το ζώο κ.λπ.)

συγκινησιακά φορτισμένες λέξεις (π.χ. αυγή του μυστηρίου, δημιουργός αθάνατων θεών)

2^ος τρόπος : επίκληση στη λογική //μέσα: επιχείρημα: «Να γιατί ... δημιουργία ελευθερίας», με το οποίο αιτιολογείται για ποιούς λόγους η αρχαία τέχνη παραμένει επίκαιρη και ζωντανή

ΤΡΟΠΟΙ -ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ <<<< ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Mε βάση τη θεωρία του μαθήματος της Γλώσσας Γ΄Λυκείου σχετικά με τους τρόπους και τα μέσα πειθούς ακολουθούν ασκήσεις προς εμπέδωση.

ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ/ ΤΡΟΠΟΙ –ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ

1.Θα έπρεπε, ακόμα, από εδώ και εμπρός οι άνθρωποι (μιλάω για τις πλούσιες χώρες) να δεχτούν ένα αξιοπρεπές αλλά λιτό βιοτικό επίπεδο και να παραιτηθούν από την ιδέα ότι ο κεντρικός στόχος της ζωής τους είναι να αυξάνεται η κατανάλωσή τους κατά 2 με 3% το χρόνο. Για να το δεχτούν αυτό, θα έπρεπε κάτι άλλο να δίνει νόημα στη ζωή τους. Αυτό το άλλο είναι η ανάπτυξη των ανθρώπων αντί για την ανάπτυξη των σκουπιδοπροϊόντων.

Η ανάπτυξη, βέβαια, των ανθρώπων αντί για την ανάπτυξη των σκουπιδοπροϊόντων θα απαιτούσε μιαν άλλη οργάνωση της εργασίας, η οποία θα έπρεπε να παύσει να είναι αγγαρεία και να γίνει πεδίο προβολής των ικανοτήτων του ανθρώπου˙ μιαν αληθινή δημοκρατία που θα συνεπαγόταν τη συμμετοχή όλων στη λήψη των αποφάσεων˙ μιαν άλλη οργάνωση παιδείας, ώστε να διαπλάθονται πολίτες ικανοί «να άρχουν και να άρχονται βάσει των νόμων» σύμφωνα με τη θαυμάσια έκφραση του Αριστοτέλη.                                                                                        ΕΞ.2003

Β3.    Ποιους τρόπους και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην τέταρτη και πέμπτη παράγραφο του κειμένου; Να δώσετε ένα παράδειγμα για κάθε περίπτωση.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Β2. Ο συγγραφέας στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου «Όπου κι αν γυρίσει … κόσμου μας» χρησιμοποιεί ως τρόπο πειθούς την επίκληση στη λογική. Να εντοπίσετε τα μέσα πειθούς στην παράγραφο αυτή.                                               ΕΠΑΛ.2013

 Όπου κι αν γυρίσει κανένας σήμερα το βλέμμα του, έστω και για μια στιγμή, δεν μπορεί παρά να πέσει το μάτι του επάνω στη διαφήμιση, κι όπου δεν τη βλέπει ακόμη, την ακούει.[…] Εφημερίδες, περιοδικά εικονογραφημένα και μη, δρόμοι, σιδηροδρομικοί σταθμοί, γραφεία ταξιδίων, μετώπες σπιτιών, μανδρότοιχων είναι πλημμυρισμένα από διαφήμιση, από χαρτιά, εικόνες, κείμενα, χρώματα κλπ., πράγματα διαφήμισης. Είναι ένα φαινόμενο του βιομηχανικού πνεύματος και της προόδου του τεχνικού πολιτισμού, που έχει διαποτίσει το συνειδητό, όσο και το υποσυνείδητο του ψυχικού κόσμου μας.[…]

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Ας σημειωθεί ακόμη ότι μιλάμε για μια ποινή μη αναστρέψιμη. Στην περίπτωση της θανατικής ποινής η δικαιοσύνη δεν μπορεί να μετατρέψει ή να ανακαλέσει την απόφαση. Η επανόρθωση της αδικίας είναι αδύνατη. Και η αδικία της θανατικής ποινής δεν υπάρχει μόνο στο cinema . Θυσιάζει λοιπόν η πολιτισμένη κοινωνία μας τη ζωή έστω και ενός αθώου ανθρώπου, προκειμένου να καταδικαστούν όλοι οι ένοχοι; Δεχόμαστε τις παράπλευρες απώλειες με γνώμονα το «κοινό καλό»;

Β2. Να προσδιορίσετε τους τρόπους πειθούς που χρησιμοποιούνται στην τρίτη παράγραφο καθώς  και  τα μέσα υλοποίησής τους;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

                                                                                                         

4. Υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύουμε πως ο πολιτισμός μας έχει παρεκκλίνει, αν δεν έχει πάρει ολότελα στραβό δρόμο κάτω από την επίδραση σκοτεινών εκμεταλλευτών. Μόνη ελπίδα να διορθωθεί η πορεία του, όσο θα είναι ακόμα καιρός, το βιβλίο. Ο Βολταίρος είχε πει κάποτε πως τον κόσμο τον κυβερνάνε τα βιβλία. Σήμερα πρέπει ένας άλλος λόγος, ακόμα πιο κρίσιμος, να ειπωθεί: Πως ο κόσμος, αν σωθεί, θα το χρωστάει στο βιβλίο. Γιατί αυτό το γκόλφι⁴ της ανθρωπιάς έχει τη δύναμη να ξορκίζει τα δαιμόνια, να εξυγιαίνει την ατμόσφαιρα, να οπλίζει τη λυτρωτική φαντασία, να ξυπνάει την αυτογνωσία, ν’ ανάβει το μάτι, να στυλώνει το φρόνημα, να ψυχώνει το χέρι. Η μάχη του ανθρώπου δεν θα χαθεί ενόσω θα υπάρχει καταφυγή του Λόγου, το βιβλίο.

Β2. α) Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως τρόπο πειθούς και την επίκληση στην αυθεντία. Να εντοπίσετε το συγκεκριμένο τρόπο πειθούς στο κείμενο και να αιτιολογήσετε τη χρήση του.                                                  ΕΞ.2009

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Το αναπόφευκτο ατόπημα του ανθρωπισμού είναι η διολίσθησή του στον ατομικισμό. Ο Humanismus (ανθρωπισμός, ουμανισμός) κατάντησε Individualismus (ατομικισμός). Λέμε άνθρωπος και εννοούμε άτομο. Μιλούμε για τον πολίτη και έχουμε στον νου τον ιδιώτη. Αναφερόμαστε στον εαυτό μας και εξυπονοούμε το εγώ μας σε τέτοιο βαθμό, ώστε να λησμονούμε τον άλλο που συνυπάρχει μαζί μας και το όλον μέσα στο οποίο συνανήκει το εγώ μας μαζί με καθένα άλλο του. Οι λογοτέχνες προφήτευαν από τον προπερασμένο αιώνα ήδη: «Όλοι στον αιώνα μας χώρισαν και γίνανε μονάδες, ο καθένας αποτραβιέται στη μοναξιά του, ο καθένας απομακρύνεται απ’ τον άλλον, κρύβεται και κρύβει το έχει του³ και καταλήγει ν’ απωθεί τους ομοίους του και ν’ απωθείται απ’ αυτούς» (Ντοστογιέφσκι).
[…]

Για να υπερβεί ο ανθρωπισμός την κρίση του απαιτείται να προβεί σε μια μόνο σωτήρια πρωτοβουλία: να αποποιηθεί τον ατομικισμό. Για να μιλήσουμε με την γλώσσα των ποιητών μας: «Το καίριο στη ζωή αυτή κείται πέραν του ατόμου. Με τη διαφορά ότι, αν δεν ολοκληρωθεί κανείς ως άτομο —κι όλα συνωμοτούν στην εποχή μας γι’ αυτό— αδυνατεί να το υπερβεί» (Ελύτης). Ο ανθρωπισμός χρειάζεται, αλλά δεν αρκεί έτσι όπως κατάντησε, δηλαδή σαν ατομικισμός. Απαιτείται ο ανθρωπισμός και περιττεύει ο ατομικισμός. Είναι επιτακτική ανάγκη των καιρών μας να περάσουμε από την εξατομίκευση του ανθρώπου στον εξανθρωπισμό του ατόμου. Με δυο λόγια, πρέπει να απελευθερώσουμε τον ανθρωπισμό από τον ατομικισμό. Όταν ο άνθρωπος αυτοπεριορίζεται στο άτομο, τότε αυτοχειριάζεται⁴ υπαρξιακά. Ο ατομικισμός είναι το καρκίνωμα του ανθρωπισμού.

Β2. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως τρόπο πειθούς, εκτός των άλλων, και την επίκληση στην αυθεντία. Να εντοπίσετε δύο περιπτώσεις επίκλησης στην αυθεντία.                                                                                    ΕΞ.2007

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Η μεγάλη αντοχή του πνευματικού δημιουργού γεννιέται και συντηρείται, κατά κύριο λόγο, από την ψυχή του. Η φλογερή αγάπη προς το έργο του και η πίστη η αδιάσειστη στον προορισμό αυτού του έργου είναι οι μεγάλες πηγές της δύναμής του. Αυτές δεν τον αφήνουν (και στην περίπτωση ακόμη της κλονισμένης υγείας) να λυγίσει. Ο άνθρωπος που αγαπάει και πιστεύει αυτό που κάνει, ζει όρθιος με την ψυχή του. Αυτή τον διατηρεί ακμαίο, νέο, δροσερό. Και επειδή την αγάπη και την πίστη τη βρίσκει μόνο εκείνος που με  ορισμένη πνευματική τοποθέτηση δίνει περιεχόμενο, πρόγραμμα, νόημα στη ζωή του, και δικαίωση του μόχθου του θεωρεί την εκτέλεση αυτού του προγράμματος (την «πλήρωση του νοήματος» της ζωής), η πνευματική τοποθέτηση είναι, σε τελευταίαν ανάλυση, το στοιχείο που τροφοδοτεί την αντοχή του δημιουργού (απέναντι στη φθορά που φέρνει ο κάματος, αλλά και απέναντι στους κλυδωνισμούς της ζωής, στο φυσικό και στον ηθικό «πόνο»). Ο κοινός άνθρωπος που δεν είναι κατά τον ίδιο τρόπο τοποθετημένος, εύκολα εξαντλείται και καταρρέει όταν χτυπηθεί από ένα ανεπάντεχο δεινό ή όταν η υπέρμετρη δουλειά αρχίσει να φθείρει την υγεία του. Ο πνευματικά τοποθετημένος δημιουργός δεν γκρεμίζεται εύκολα ούτε από τη νόσο, ούτε από τα γερατειά, ούτε από τις απογοητεύσεις και τα πένθη, τα ατυχήματα της ζωής, και όπως ο πολυάσχολος και προκομμένος άνθρωπος δεν «ευκαιρεί», καθώς λέμε, ν’ αρρωστήσει, έτσι κι αυτός, με την προσήλωσή του στο νόημα που έχει δώσει στη ζωή του, δεν «ευκαιρεί» ούτε τον κόπο να αισθανθεί ούτε τη φθορά — και φτάνει στο τέρμα του βίου σαν τον αθλητή που πέφτει επιτέλους για να αναπαυθεί στη χαρά της νίκης.

Β2. «Η μεγάλη αντοχή [...] στη χαρά της νίκης». Στη συγκεκριμένη παράγραφο να διερευνήσετε:

α. Ποιον τρόπο πειθούς επιστρατεύει ο συγγραφέας;

β. Ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιεί; Να αναφέρετε ένα παράδειγμα για κάθε περίπτωση.                                                                                 ΕΞ.2006

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8.Ιδού η απαρχή της προσπάθειας για γνώση και για αυτογνωσία, ιδού το πρώτο ερωτηματικό, το για πάντα αναπάντητο, ιδού η αυγή του μυστηρίου που οδήγησε τον άνθρωπο να γίνει πλάστης αθάνατου έργου, δημιουργός δηλαδή θεών. Δάμασε η ελληνική τέχνη το ζώο πριν ανακαλύψει τον τέλειο άνθρωπο. Το συντροφικό συναπάντημα του ανθρώπου με τους θεούς διδάσκει η αρχαία αισθητική, στην προσπάθειά της να αιχμαλωτίσει την τέλεια μορφή την πάντα μετέωρη και πάντα τεταμένη προς μια ιδεατή πληρότητα, προς ένα αέναο γίγνεσθαι. Να γιατί η αρχαία τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή: είναι η τέχνη πυξίδα και σταθερός προσανατολισμός, αυτή που δεν γνώρισε αμηχανίες και αγνοεί τα αδιέξοδα, γι' αυτό και εμπνέει κάθε αναγέννηση, γι' αυτό και μένει η βάση κάθε πνευματικής παλιννόστησης προς το ουσιώδες, δηλαδή τη δημιουργία ελευθερίας.                                                                                                                              

Β2. α) Να βρείτε τους δύο τρόπους πειθούς που χρησιμοποιεί η συγγραφέας στην τελευταία παράγραφο και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με μία αναφορά για κάθε τρόπο                                                                                                            ΕΞ.2012
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ